Polski mesjanizm zrodził się w I poł. XIX w. i był zjawiskiem mocno osadzonym w kontekście intelektualnym ówczesnej Europy. Prelekcje paryskie Mickiewicza określone zostały przez Wiktora Hugo jako prawdziwa „pobudka narodów”. Dlaczego zatem stał się jednym z najbardziej kontrowersyjnych elementów polskiego dziedzictwa narodowego? Czy jest tylko wyrazem megalomanii narodowej? Czy można go wykorzystać i przekształcić tak, by budował polską nowoczesność?